วัฒนธรรมกับภาวะผู้นำ

วัฒนธรรมกับภาวะผู้นำ

 “วัฒนธรรม” คำนี้อ่านดูแล้วความหมายน่าสนใจ ได้มีผู้ให้ความต่างๆมากมาย อาทิ

"วัฒนธรรม" ในภาษาไทย มาจากคำสองคำ คำว่า "วัฒน" จากคำศัพท์ วฑฺฒน" ในภาษาสันสกฤต หมายถึงความเจริญส่วนคำว่า "ธรรม" มาจากคำศัพท์ "ธรฺม" ในภาษาสันสกฤต หมายถึง ความดี เมื่อเรานำคำทั้งสองมารวมกันจะได้ความหมายของคำว่า "วัฒนธรรม" หมายถึง ความดีอันจะก่อให้เกิดความงอกงามที่เป็นระเบียบ

ส่วนคำว่า "culture" ในภาษาอังกฤษ ที่แปลว่าวัฒนธรรมนั้น มาจากภาษาละติน คำว่า "cultura" ซึ่งแยกมาจากคำ "colere" ที่แปลว่าการเพาะปลูก  มีความหมายทั่วไปในสากล หมายถึงรูปแบบของกิจกรรมมนุษย์และโครงสร้างเชิงสัญลักษณ์ที่ทำให้กิจกรรมนั้นเด่นชัดและมีความสำคัญ

โดยความคิดเห็นส่วนตัวแล้วจะชอบความหมายแรก เพราะมองวัฒนธรรมเป็นเรื่องของการงอกงามของความดี ส่วนความหมายที่สองจะมองในเชิงกิจกรรมซึ่งสะท้อนให้เห็นแต่เพียงภายนอก เชิงปริมาณ เป็นการทำซ้ำ แต่ในความเป็นจริงวัฒนธรรมแบ่งหลักๆ 2 ประเภท คือ วัฒนธรรมทางวัตถุ  วัฒนธรรมทางจิตใจ

โดยความหมายแรกแสดงให้เห็นว่าทั้งทางวัตถุและทางจิตใจจะมองวัฒนธรรมที่ความดีงามจนก่อให้เกิดความงอกงามที่เป็นระบบ  ถ้าหากมองตามนี้การทำงานในสภาพสังคมปัจจุบันที่มีความซับซ้อน  และวัฒนธรรมที่มีความหลากหลาย  ต่างที่มาที่ไป ย่อมไม่ใช่เรื่องยากในการบริหารจัดการถ้ามองในแนวเดียวกัน แต่ความจริงสะท้อนให้เห็นความต่างตั้งแต่แรก แม้แต่การพยายามให้ความหมายของคำว่า

“วัฒนธรรม” ซึ่งก็ต่างพยายามที่จะอธิบาย ถ้าหากจะตีความตามหลักทางคณิตศาสตร์แล้ว วัฒนธรรมเป็น

คำนิยาม จึงไม่สามารถที่จะพิสูจน์ได้ ดังนั้นในการบริหารจัดการวัฒนธรรมองค์กร ผู้นำคงต้องนิยาม หรือวางแก่นวิธีคิด ความเชื่อ ขององค์กรเพื่อให้ทุกคนยึดถือเป็นหลักสำคัญ 

การบริหารจัดการวัฒนธรรมองค์กรที่จะปรับแนวคิด ความเชื่อของคนในองค์ให้เดินไปในทิศทางเดียวกัน ทำให้องค์ประกอบบรรลุเป้าหมาย 
วัฒนธรรมองค์กรมีองค์ประกอบหลักๆที่ค่อนข้างจะเป็นสากล  ดังนี้

1. คุณค่าในองค์กร (Core Value) คือหัวใจสำคัญของการสร้างวัฒนธรรมในองค์กร คุณค่าองค์กรนั้นอาจเป็นแก่นวิธีคิด ความเชื่อ หรือหลักการสำคัญที่กำหนดขึ้นมาขององค์กรเพื่อให้ทุกคนยึดถือเป็นหลักสำคัญ

2.สร้างความผูกพันระหว่างพนักงานทุกฝ่าย การสร้างความผูกพันในองค์กร เพื่อทำให้การทำงานและการใช้ชีวิตในที่ทำงานดำเนินไปอย่างราบรื่นและเกิดความสามัคคีในหมู่คณะ จึงเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่ง

3. ชื่นชมคนทำดี กำลังใจถือเป็นแรงผลักดันให้คนที่ตั้งใจทำงานเดินหน้าต่อไปโดยไม่ย่อท้อ 

4. สร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับชุมชน กุญแจสำคัญขององค์กรที่ประสบความสำเร็จก็คือการเชื่อมโยงกับชุมชน และตอบแทนบางสิ่งคืนให้กับสังคม

5. เอาใจใส่พนักงาน ปัจจัยหนึ่งของความภักดีของคนในองค์กรขึ้นอยู่กับการเอาใจใส่ของหัวหน้า การเอาใจใส่นั้นไม่สำคัญว่าใครจะอยู่ตำแหน่งไหน ไม่ว่าจะสูงกว่าหรือต่ำกว่า ก็ควรเอาใจใส่ทุกคนอย่างเท่าเทียมเท่าที่จะทำได้

6. ส่งเสริมการเรียนรู้ ทุกคนไม่ว่าจะอยู่ในตำแหน่งไหนๆ ก็ต้องการความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ซึ่งการที่จะเติบโตขึ้นไปได้ต้องอาศัยการเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ ที่จำเป็นสำหรับตำแหน่งที่สูงขึ้นไปอยู่เสมอ องค์กรที่แข็งแรงจึงควรสนับสนุนการอำนวยความสะดวกในการพัฒนาตัวเองให้พนักงาน

7. สร้างความต่อเนื่องไม่ว่าองค์กรจะมีโครงการอย่างไร สิ่งสำคัญที่ควรทำคือสร้างความต่อเนื่องให้กับโครงการหรือกิจกรรมนั้นๆ เพื่อให้เกิดเป็นวัฒนธรรมขึ้นมา เพราะการทำแบบฉาบฉวยมักจะไม่เกิดประโยชน์ใดๆ 

8. รับรู้ประวัติความเป็นมา คนในองค์กรได้รับรู้ความเป็นมาจะเป็นการสร้างความภูมิใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของความสำเร็จในองค์กร

                เราคงปฏิเสธไม่ได้ว่าผู้นำองค์กรคือหัวใจสำคัญที่จะทำให้คนในองค์กรมองภาพได้ชัด  พุ่งเป้าไปในทิศทางเดียวกันอย่างมีความสุข แม้จะมีความต่างแต่ก็ขอให้เป็นความต่างที่สร้างสรรค์